Bu dönemi Göktürk ve Uygur dönemi eserleri olarak iki grupta inceleyebiliriz.

1- GÖKTÜRK (ORHUN) YAZITLARI (VIII. yy)

Bunlarda Çinlilere karşı bağımsızlık savaşı yapan, Türk bütünlüğünü yeniden kurmak için içte ve dışta savaşan Göktürklerin hikâyesi anlatılır. Bu abideler 38 harfli Göktürk alfabesiyle yazılmıştır. Bunlardan en önemli olanları üç tanedir.

 

a) Bilge (Vezir) Tonyukuk Yazıtı (720 - 725): Dört hakana vezirlik etmiş olan Tonyukuk tarafından yazılmıştır. Daha çok Çinlilerle yapılan savaşlar anlatılmaktadır.

b) Kül Tigin Yazıtı (732): Göktürk hakanı olan Bilge Kağan, kardeşi Kül Tigin'in ölümü üzerine bu abideyi dikmiştir.

c) Bilge Kağan Yazıtı (735): Göktürk hakanı olan Bilge Kağan'ın ölümünden sonra yazdırılmış bir abidedir. Son iki yazar daha çok dönemin olaylarından, törelerinden ve Bilge Kağan'ın ulusuna dilediği iyi dileklerden söz eder.

"Türk" adının geçtiği ilk yazılı belge ve Türk edebiyatının ilk yazılı örnekleri olan Göktürk abidelerindeki yazılar Prof. Thomsen ve Radloff tarafından okunmuştur.

2- UYGUR DÖNEMİ ESERLERİ

Göktürk devletinin yıkılmasından sonra kurulan Uygur hanlıklarından kalma eserlerdir. Daha çok Buda ve Mani dininin esaslarını anlatan metinlerdir. Bunlar Turfan yöresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır. Uygurların kâğıda kitap basma tekniğini bildikleri anlatılmaktadır. Dönemden kalma birçok hikâyenin yanında "kökünç" denilen bir tür ilkel tiyatro eserleri de vardır. Uygurlar bu eserleri 14 harfli Uygur Alfabesiyle yazmışlardır.